Przedszkole przyszłości - czyli jakie?

Wyzwaniem dla współczesnego budownictwa, również użyteczności publicznej, jest projektowanie i wdrażanie energooszczędnych rozwiązań, które są jednocześnie zdrowe dla ludzi i przyjazne środowisku naturalnemu. Przykładem obiektu, który łączy wszystkie te elementy, jest przedszkole w Danii wybudowane zgodnie z koncepcją Domów Aktywnych. Ta realizacja może być wzorcem dla inwestycji, które powstają w Polsce i zgodnie z nowymi Warunkami Technicznymi muszą być jeszcze bardziej efektywne energetycznie i odpowiadać wymogom prawa unijnego.

Celem nowych regulacji jest obniżenie ilości energii niezbędnej do pokrycia zapotrzebowania na ciepło budynków we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej. Dotyczy to również obiektów użyteczności publicznej. 

Nie tylko energooszczędność. Dlaczego?
Liczy się jednak nie tylko energooszczędność, a dowodem na to jest koncepcja Domów Aktywnych opracowana przez międzynarodowe stowarzyszenie - Active House Alliance. Zgodnie z jej założeniami powstał budynek przedszkola „Solhuset” w Hørsholm, 30 km na północ od Kopenhagi. Jest to zintegrowane centrum opieki przedszkolnej o powierzchni 1300 m² dla około 100 dzieci i 30 pracowników. 

Stanowi on doskonały dowód na to, że można zaprojektować i wybudować obiekt użyteczności publicznej łączący efektywność energetyczną, dbałość o środowisko i komfort użytkowników. Jest to wizja budownictwa, która może być odpowiedzią na współczesne wyzwania ekologiczne i oczekiwania ludzi. Taki sposób myślenia o budownictwie zyskuje na znaczeniu, gdy uświadomimy sobie, że 90 proc. naszego czasu spędzamy w budynkach – bawiąc się, ucząc, pracując czy odpoczywając. Za zrównoważonym budownictwem, w którym istotną rolę odgrywa odpowiedni klimat wewnętrzny, przemawiają także korzyści zdrowotne.

Nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że dobry klimat wewnętrzny, z odpowiednim dostępem do światła dziennego i świeżego powietrza ma istotny wpływ na samopoczucie i zdrowie osób, które w nich przebywają. Światło naturalne i świeże powietrze sprzyjają bowiem przyswajaniu wiedzy, podnoszą koncentrację, zwiększają produktywność, jak również pomagają walczyć z infekcjami czy redukują ryzyko takich chorób jak astma, alergia oraz depresja. Warto o tym pamiętać, szczególnie w kontekście obiektów, w których na co dzień przebywają dzieci i młodzież. Jak pokazują badania*, uczniowie w klasach z większymi oknami mieli ponad 15 proc. lepsze wyniki z testów, niż ci przebywający w pomieszczeniach słabiej doświetlonych.

Zły klimat wewnętrzny, a szczególnie słaba jakość powietrza, mogą powodować także zespół dolegliwości określany mianem syndromu chorego budynku. Występuje on u co najmniej 20-25 proc. osób długotrwale 

przebywających w pomieszczeniach. Najczęściej zgłaszane objawy to bóle i zawroty głowy, omdlenia, uczucie duszności, mdłości, objawy przemęczenia, podrażnienia błon śluzowych, nosa, gardła i śluzówek oczu. Dotyczą głównie budynków biurowych, ale podobne symptomy mogą pojawiać się również w innych budynkach, również mieszkalnych. 

Modelowe rozwiązanie – przedszkole „Solhuset” czyli słoneczny dom

Twórcom przedszkola „Solhuset” od samego początku przyświecała idea stworzenia obiektu modelowego, który byłby wzorem dla innych. Wybudowano go zgodnie z koncepcją Domu Aktywnego, który charakteryzuje się niskim zużyciem energii, zdrowym klimatem wewnętrznym, oddziałuje pozytywnie na otoczenie i jest przyjazny dla środowiska.

Na zdrowy klimat wewnętrzny składa się odpowiedni dostęp do światła dziennego  i świeżego powietrza. Obiekt ten jest 3,5 razy lepiej doświetlony niż jest to wymagane w przepisach budowlanych. Wszystkie pomieszczenia mają dostęp do światła słonecznego z przynajmniej dwóch stron.

W każdym pomieszczeniu są wysoko zawieszone sufity oraz strategicznie rozmieszczone okna, które zapewniają optymalne wykorzystanie naturalnego światła. 

Automatycznie sterowane okna umieszczone na różnej wysokości w skośnym dachu umożliwiają szybkie i efektywne przewietrzanie sal.  Ponadto umiejscowienie okien zostało zoptymalizowane pod względem usytuowania budynku na działce i ruchu słońca, w celu osiągnięcia maksymalnych korzyści płynących ze światła dziennego i ogrzewania słonecznego przez cały dzień i niezależnie od pory roku.

Budynek ma kształt trójkąta (tak jak działka, na której się znajduje), a powierzchnia dachu pochylona jest w kierunku północnym i południowym. 

Stacja pogodowa zainstalowana na dachu współpracuje z czujnikami CO2 i temperatury w każdym pomieszczeniu, i jest gwarantem dobrego klimatu – chroni przed przegrzaniem, zaopatruje w świeże powietrze, włącza i wyłącza światła zależnie od potrzeb i warunków pogodowych – i przy tym oszczędza energię. Naturalna wentylacja wspierana jest przez wentylację mechaniczną i automatyczny system osłon przeciwsłonecznych, który chroni przed przegrzewaniem. 

„Solhuset” korzysta z odnawialnych źródeł energii i został zaprojektowany w taki sposób, by więcej energii wytwarzać niż zużywać. Dzięki odpowiedniemu rozmieszczeniu okien i pasywnemu wykorzystaniu energii słonecznej zimą zaspokajane jest w połowie zapotrzebowania na ciepło.  Druga połowa, zarówno na potrzeby ogrzewania pomieszczeń jak i ciepłej wody, jest produkowana przez zintegrowany system ogrzewania solarnego i geotermalnego. 50 m2 kolektorów słonecznych umieszczonych na południowej połaci dachu, przekształca energię słoneczną w ciepło i gorącą wodę, podczas gdy 250 m2 ogniw fotowoltaicznych produkuje prąd. „Solhuset” został zaprojektowany tak, aby wytwarzać aż 78 kWh/m2 rocznie, co stanowi o 9 kWh/m2 więcej niż przewidywane zużycie energii elektrycznej. 

*  Źródło: VELUX Daylight, Energy and Indoor Climate Basic Book, 2nd edition  June 2010.